تضمین کیفیت چیست

تضمین کیفیت چیست؟ جایگاه تضمین کیفیت در سازمان یکی از دغدغه‌های مدیران کسب و کارهای مختلف است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که تضمین کیفیت چیست و وجود آن در سازمان از چه اهمیتی برخوردار است. همچنین به بررسی جایگاه سازمانی تضمین کیفیت و معرفی نرم افزارهایی مانند نرم افزار مدیریت تضمین کیفیت که در زمینه‌ی پیش‌برد اهداف کیفی یاری کننده هستند، می‌پردازیم.

در ادامه مقاله به بیان تفاوت تضمین کیفیت و کنترل کیفیت پرداخته و ضمن بیان جایگاه هرکدام در سازمان‌ها، درباره اهمیت بالای مدیریت تضمین کیفیت در سازمان‌ها صحبت می‌شود. استخدام کارشناس تضمین کیفیت در سازمان‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که نیاز به هماهنگی و استقرار یک سیستم مدیریتی در سازمان احساس شده باشد.

سیستم مدیریت تضمین کیفیت چیست؟

سیستم مدیریت تضمین کیفیت QMS مجموعه‌ای از سیاست‌ها، سوابق، فرآیندها، روش‌های ثبت‌شده است که مجموعه‌ای از قوانین داخلی را تنظیم می‌کند و این قوانین بر چگونگی ایجاد محصول و یا ارائه خدمات یک مجموعه به مشتریانش حاکم است.

اهمیت تضمین کیفیت

کیفیت همان درخواست‌ها و توقعات صریح یا ضمنی مشتری است که باید درست و دقیق شناسایی شود تا بقای کسب‌وکارها رقم بخورد. ژاپنی‌ها معتقدند کیفیت یعنی رضایت مشتری. تفکری که ژاپن را به یکی از پرچم‌داران ارائه کالا و خدمات باکیفیت تبدیل کرده است.
کنترل کیفیت عملکرد، مزایا، قابل‌اطمینان بودن، دوام یا عمر مفید، زیبایی در طراحی و بسته‌بندی، تطابق با استانداردها، قوانین و مقررات، خدمات پس از فروش و گوش‌دادن به مسائل مشتریان و پاسخگویی به سوالات آنان، کامل‌کننده بسته کیفیت است. در کلامی ساده به نقل از دکتر روستا، استاد دانشگاه شهید بهشتی: “کیفیت یعنی کاری کنیم که مشتری کیف کند.”

مراحل اجرای تضمین کیفیت

در رابطه با بحث استقرار نظام تضمین کیفیت، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد اما در این مقاله با یکی از بهترین و شناخته شده‌ترین روش‌ها برای تضمین کیفیت در سازمان که همان به کارگیری چرخه‌ی PDCA در سازمان است، آشنا می‌شویم:

P: plan (برنامه ریزی)

D: Do (انجام دادن)

C: Check (چک کردن)

A: Act (عمل کردن)

چرخه‌ی نام برده شده به شما کمک می‌کند یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های تضمین کیفیت که بهبود مستمر در سازمان است را تحت پوشش قرار دهید. دقت داشته باشید که این چرخه بخشی از رسالت تضمین کیفیت محصولات در سازمان را انجام خواهد داد. برای اجرایی نمودن این چرخه در سازمان‌تان باید موارد زیر را به ترتیب انجام دهید:

شناخت نیازهای مشتری

ابتدا باید نیازهای مشتریان به خوبی شناسایی شود. از نظر اصولی محصولی با کیفیت است که منطبق بر نیاز مشتری باشد. اگر جزئیات محصول شما بر نیاز مشتری متمرکز نباشد، هر چقدر مطابق با استانداردهای خودتان تولید شده باشد بازخورد مثبتی برایتان نخواهد داشت.

برای شناخت نیازهای مشتریان می‌توانید از نظر سنجی‌های دوره‌ای، آمار خدمات پس از فروش، گزارشات و شکایات مشتریان و … استفاده نمایید. واحد فروش و بازرگانی به دلیل ارتباط مستقیم با مشتری، بیشترین کمک را به سیستم مدیریت کیفیت در جهت شناسایی نیازهای مشتری و اولویت بندی ایرادات محصول جهت بهبود می‌رساند.

بررسی کامل فرایندهای مرتبط با کیفیت محصول

کلیه‌ی فرایندهایی که مرتبط با رفع نیاز مشتری و به تبع آن کیفیت محصول هستند باید شناسایی گردند و با توجه به نیازمندی‌های شناسایی شده برنامه‌های بهبود برایشان در نظر گرفته شود.

برنامه‌ریزی بر اساس منابع موجود و مشکلات موجود در فرایندها

هر زمینه‌ای در سازمان که امکان بهبود در آن شناسایی شده است و منابع سازمان اجازه‌ی انجام اقدام برای بهبود را به ما می‌دهد، برای بهبود در آن باید برنامه‌ریزی زمینه ای انجام شود.

در ابتدا باید به این نکته توجه داشته باشید که در این مرحله باید اقدامات برنامه ریزی شده را در سطح کوچک و نه در مقیاس بزرگ انجام دهید تا میزان اثربخشی اقدامات مربوط به آن را متوجه شده و سپس برای انجام در مقیاس بزرگ به کار گیری نمایید. فراموش نکنید برنامه‌ریزی‌ها برای بهبود کیفیت حتما نیازمند پیگیری هستند.

پیگیری و انجام اقدامات برنامه‌ریزی شده تضمین کیفیت

متاسفانه در اکثر سازمان‌های ایرانی مباحث و توصیه‌های تضمین کیفیت برای بهبود مورد توجه دیگر مدیران مرتبط با کیفیت محصول قرار نمی‌گیرند و با توجه به تجربه، شاهد آن هستیم که در اجرایی نمودن اقدامات تا رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب راه دشواری را در پیش خواهید داشت. به خصوص آنکه در مرحله‌ی اقدام در سطح کوچک با بیشترین موانع برخورد خواهید کرد که یکی از عمده‌ترین آنها همکاری نکردن افراد مرتبط در جهت انجام آزمایشی اقدامات خواهد بود.

بررسی اثربخشی اقدامات

بعد از انجام پیگیری‌ها و انجام اقدامات، نوبت به بررسی اثربخشی اقداماتی که انجام داده اید می‌‎رسد. از طریق نظر سنجی میزان رضایت مشتریان از محصول و همچنین بررسی آمارها و شاخص‌های تضمین کیفیت محصول می‌توان میزان اثربخش بودن اقدامات را سنجید.

در این مرحله اگر اقداماتی که انجام شده است اثربخش بوده باشد به مرحله‌ی بعد که عمل کردن در مقیاس بزرگ می‌باشد می‌رسید و در غیر اینصورت به مرحله‌ی اول باز می‌گردید، دوباره برنامه‌ریزی می‌کنید تا اقدام اثر بخش تری انجام دهید.

اخرین مرحله‌ی این چرخه عمل کردن به اقدامات برنامه‌ریزی شده در مقیاس بزرگ است. در این مرحله از مراحل تضمین کیفیت باید منابع مورد نیاز برای عمل‌کردن به برنامه‌ریزی‌ها را به طور کامل تامین نمایید و حداکثر توان را در حسن اجرای برنامه‌تان به کار بگیرید چرا که مطمئن هستید که برنامه‌ریزی‌تان اثر مثبت خواهد داشت.

بعد از اتمام مراحل تضمین کیفیت، دوباره به مرحله‌ی برنامه‌ریزی باز می‌گردیم. باز هم مواردی هستند که جای بهبود دارند، پس باید چرخه را تکرار کنیم و بدین صورت به صورت مستمر در حال بهبود فرایندها و مواد ورودی باشیم که در طولانی مدت اثرات مثبت این روش بهبود در سازمان نمود پیدا خواهد کرد.

تضمین کیفیت در مهندسی صنایع

عموما مسئول تضمین کیفیت در سازمان‌ها را از میان فارغ التحصیلان مهندسی صنایع و مدیریت صنعتی انتخاب می‌کنند. در رشته مهندسی صنایع علاوه بر دروسی که از نظر فنی فرد را با اصول انواع تولیدات آشنا می‌کند، دیدگاه سیستمی فرد را برای بهبود فرایندهای سازمانی تقویت می‌کند.

اصول تضمین کیفیت

باید توجه داشته باشیم که تنها انجام این امور کافی نیست، مستندسازی اقدام‌های انجام شده جهت ارائه به مدیرن بالا دست و همچنین میزان استانداردها از جمله ایزو 9001 نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر کسی که به عنوان مسئول تضمین کیفیت در سازمان مطرح شده است، اقدامات انجام شده را به صورت مدون و مستند نگهداری نکرده باشد، هم در ارائه‌ی گزارش کار به مدیران ارشد با مشکل مواجه خواهد شد و هم حتما سازمان را در ممیزی‌های انواع استانداردها با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

بنابراین یکی از اصول اساسی در پیشبرد اهداف تضمین کیفیت علاوه بر رعایت درست اصول تضمین کیفیت، ایجاد مستندات و بایگانی و توزیع مناسب آنها متناسب با نیاز شرکت و نیاز سازمان‌‌های ارائه دهنده گواهینامه‌ها می‌باشد.

مهمترین موردی که می‌تواند برای چگونگی مستندسازی به شما کمک کند صرفا تجربه کاری است. واقعیت آن است که تا وقتی در موقعیت یک دفاع کننده از مستندات خود در برابر یک ممیز حقیقی قرار نگیرید، نمی‌توانید ادعا کنید که هر آنچه از طریقه مستندسازی و کنترل مستندات و سوابق بوده است را می‌دانید.

بنابراین توصیه می‌کنیم که کسانی که در رشته مهندسی صنایع مشغول تحصیل هستند، حتما به عنوان کاراموز در سازمان‌هایی که در حال اخذ گواهینامه تضمین کیفیت از جمله ایزو 9001 هستند تجربه کاری کسب نمایند.

بهترین روشها برای تضمین کیفیت

حال ممکن است این سوال در ذهن‌تان ایجاد شود که دانش مورد نظر در این باره را از کجا می‌توان جستجو کرد؟

توجه داشته باشید که مباحث تضمین کیفیت بیشتر از آن که نیازمند جنبه‌ی تخصصی در حیطه‌ی کاری سازمان باشد، نیازمند آگاهی‌های مدیریتی در سازمان است. پس اگر خواهان استقرار نظام تضمین کیفیت در سازمان خود هستید یا باید مدیر خوبی باشید یا باید یک مدیر خوب آشنا به سیستم‌های مدیریت تضمین کیفیت استخدام کنید.

در ابتدای امر باید به این نکته توجه داشته باشید که عملکرد تضمین کیفیت در سازمان‌ها به گونه‌ای نیست که با رسیدن به هدفی مشخص متوقف گردد. بنابر این راه کارهایی که برای تضمین کیفیت محصولات شما پیشنهاد می‌شوند باید دائما در سازمان جاری باشند تا عملکرد روند رو به بهبود خود را حفظ نمایید.

کتاب تضمین کیفیت +pdf

برای اطلاع بیشتر در مورد بهترین روش‌ها برای تضمین کیفیت می‌توانید به کتابهای مرتبط با این رشته مراجعه نمایید. از جمله کتابهایی که در مقوله‌ی کتاب تضمین کیفیت می‌توانند شما را با روش‌های مختلف و مفاهیم تضمین کیفیت آشنا کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کتاب آشنایی با مفاهیم اولیه مدیریت کیفیت (نوشته دکتر شیشه بری/ انتشارات دانشگاه یزد)
• کتاب فرآیندهای موثر برای تضمین کیفیت (بوید ال. سامر -مترجم:محمد حبیبی و محمدرضا مرجانی/ انتشارات دانشگاه صنعتی قم)
• کتاب مدیر تضمین کیفیت (نویسنده: اقبال جباری، ایمان عبدی، علی ابراهیمی)

کارشناس تضمین کیفیت

اگر به عنوان کارشناس تضمین کیفیت در سازمانی مشغول به کار باشید حتما می‌دانید که یکی از بزرگترین ریسک‌های واحد تضمین کیفیت، ترغیب و متقاعدکردن دیگر مدیران و پرسنل به ایجاد تغییر در رویه‌ها یا انجام اقداماتی است که از نظر آنها کار اضافی خوانده می‌شود. در واقع تبیین جایگاه تضمین کیفیت در سازمان از سخت ترین مسئولیت های کارشناس تضمین کیفیت است.
اگر چه برای انجام این امور باید با دلایل منطقی و نظرخواهی از ایشان در بهبود رویه‌ها انگیزه و ترغیب را در دیگران ایجاد نمود، اما چیزی که مسلم است، نیاز مدیر تضمین کیفیت به داشتن قدرت در سازمان است. در صورتی که مدیر یا پرسنل شخص درخواست‌کننده را در جایگاه شغلی پایین تر از خود ببیند، اولا رغبت کمتری در توجه و انجام امور مورد درخواست دارد و ثانیا اجباری در انجام اقدامات نخواهد داشت و این کار را بسیار سخت خواهد کرد.

تضمین کیفیت در سازمان ها

بنابراین مدیرانی که سعی در استقرار نظام مدیریت کیفیت در سازمان خود دارند باید بدانند که ایجاد و حفظ قدرت تضمین کیفیت در سازمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. تا جایی که بدون استفاده از جایگاه و قدرت، عملا استقرار همه ی اصول مورد نظر در سازمان ممکن نخواهد بود. یکی از راهکارهای ایجاد قدرت در سازمان، ایجاد شغل و جایگاه تضمین کیفیت در سازمان است.

مدیر تضمین کیفیت باید بتواند به عنوان نماینده مدیر عامل به همه ی اجزای سیستم دسترسی داشته باشد تا بتواند با تحلیل فرایندها و آنالیز کردن مشکلات فرایندها، طرح و پیشنهاد مناسب برای بهبود وضعیت عملکرد سازمان ارائه دهد. بنابر آنچه گفته شد، تضمین کیفیت در چارت سازمانی معمولا در سطح مدیران ارشد سازمان و مستقیما متصل به مدیر عامل قرار می‌گیرد تا در امور مدیریت استراتژیک و بهبود فرایندهای سازمانی نقش کمک کننده را ایفا نماید.

ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که مگر کارشناس تضمین کیفیت چه کاری انجام می‌دهد؟ متناسب با جایگاه شغلی‌ای که یک مدیر تضمین کیفیت در سازمان دارد، شرح وظایف و مسئولیت‌های او نیز به تبع آن اضافه می‌شود.

شرح وظایف مدیر تضمین کیفیت

شرح وظایف مدیر تضمین کیفیت شامل شناسایی فرآیندهای سازمان و مدیر تضمین کیفیت در واقع مسئولیت صحت عملکرد کلیه‌ی اجزای سازمان بر اساس اصول و قواعد برنامه‌ریزی شده و همچنین اصول استاندارد را دارد. در واقع هدف کلی مدیر تضمین کیفیت آن است که اطمینان حاصل کند که کلیه‌ی اجزای سیستم به درستی و بر اساس قواعد برنامه ریزی شده عمل می‌کند. از دیگر وظایفی که مدیر تضمین کیفیت می‌تواند در سازمان‌ها داشته باشد:

• تعیین شاخص‌های عملکرد فرایندها و پایش و اندازه‌گیری آنها
• تدوین استراتژی‌های سازمان با همکاری مدیریت ارشد و طرح ریزی اهداف و برنامه‌های کیفیت
• پیگیری تحقق اهداف و برنامه‌های کیفیت و گزارش‌دهی به مدیر عامل
• شناسایی ریسک‌ها با همکاری مدیران و جستجوی فرصت‌های بهبود و تلاش در جهت کنترل آنها
• همکاری با کارشناسان فنی و تولید جهت تدوین استانداردهای محصول/خدمات.
• جمع آوری گزارشات مورد نیاز جهت جلسات بازنگری مدیریت و ارائه آن به مدیریت ارشد و ….

تضمین کیفیت نرم افزار چیست؟

نرم افزارهای تضمین کیفیت همان هایی هستند که تاکنون در مورد آنها صحبت کردیم ولی بحث تضمین کیفیت نرم افزار مقوله‌ی دیگری است که از سمت کارشناسی نرم افزار برای بررسی صحت عملکرد کدها و تطابق کدهای نوشته شده‌ی یک نرم افزار با استانداردهای سازمان استفاده می‌شود که بتواند کدهای نرم افزار را از نظر دستور نوشتاری کنترل نماید. این چک لیست‌ها به چک لیست کنترل کیفیت نرم افزار معروف اند.

مزایای مدیریت کیفیت نرم افزار چیست؟

در ابتدا به این نکته توجه داشته باشید که کنترل کیفیت، خود محصول را مورد تجزیه تحلیل قرار می‌دهد اما مدیریت کیفیت، فرایندها و ورودی‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد تا محصول با بالاترین کیفیت برای مشتری قابل استفاده باشد. بنابراین از مزایای وجود مدیریت کیفیت در سازمان‌های نرم افزاری آن است که اطمینان حاصل می‌شود که سیستم‌ها و روش‌ها به گونه‌ای عمل می‌کنند که احتمال بروز خطا در محصول حداقل است.

اهمیت کیفیت نرم‌افزار

کیفیت چه برای نرم افزار و چه برای هر محصولی دارای اهمیت بسیار بالایی می‌باشد. کیفیت از نظر علمی تطابق محصول با نیازهای مشتری است. در حیطه‌ی نرم افزاری برای مشتری مهم آن است که نرم افزار با کمترین میزان پیچیدگی در استفاده و در کمترین زمان ممکن عملیات دلخواه را به بهترین وجه برای کاربر انجام دهد.

در واقع کنترل کیفیت نرم افزار نیز میزان تطابق محصول با همین معیارها را بررسی می‌کند. در واقع از چالش‌های کیفیت نرم افزار آن است که برای محصولی با تعداد داده‌ی کم و سهولت استفاده بالا، ممکن است برای تعداد داده‌های زیاد مشکل داشته باشد.

معیارهای تعیین کیفیت نرم افزار

یکی از معیارهای بررسی کنترل کیفیت نرم افزار، سرعت لود نرم افزار و مقاومت در برابر فشار و بار است. معمولا برای تست کیفیت نرم افزارها از نرم افزارهای کنترل کیفیت در این زمینه استفاده می‌شود (همانند نرم افزار تضمین کیفیت jmeter). نرم افزارهای کنترل کیفیت، محصول را تحت فشار و بار قرار داده و سرعت و قابلیت نرم افزار را در این حیطه مورد سنجش قرار می‌دهند.

ابزار های تضمین کیفیت

از دیگر معیارهای سنجش کیفیت نرم افزارهای واسط، کاربری آنها و محیط کاربری آن هاست. اینکه یک محصول تا چه مقدار می‌تواند برای مشتری دارای جذابیت از نظر نوع و مدل کار با نرم‌افزار و ویژگی‌های ظاهری باشد. در حقیقت این خود کاربران و مشتریان هستند که کیفیت محصول را در زمینه‌ی سهولت کاربری آن مورد سنجش قرار می‌دهند و باید سازمان‌های نرم افزاری از نظرسنجی‌ها برای پی بردن به مشکلات غافل نشوند.
اگر به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات مانند نرم افزار مدیریت فرایند ساز، نرم افزار بایگانی الکترونیکی، نرم‌افزار گزارش‌ساز و نرم افزار حقوق و دستمزد علاقمند هستید، به صفحه محصولات نرم افزاری در منوی بالای همین صفحه مراجعه نمایید.