۱۸ شاخص کلیدی عملکرد (kpi) در کسب و کار

شاخص کلیدی عملکرد (به انگلیسی kpi) از عناوین مورد بحث و مهم در نرم افزار مدیریت تضمین کیفیت است. در این مطلب سعی داریم که شما را با مفهوم شاخص و سپس با نمونه‌های شاخص‌های کلیدی عملکرد KPI آشنا کنیم.

اما شاخص کلیدی عملکرد چیست؟ نمونه کاربردهای آن در صنعت و مثال های آن در ادامه این مقاله اورده شده است.

شاخص‌ کلیدی عملکرد چیست ؟

در ابتدا برای پی‌بردن به مفهوم شاخص‌ کلیدی عملکرد، لازم است با کلمه‌ی شاخص و مفهوم اصطلاحی آن در مدیریت آشنا شویم. در واقع چیزی که مدیران و مهندسان صنایع در مباحث خود با آن سر و کار داند، داده ها و اطلاعات کیفی و کمی قابل انداره‌گیری است که با شاخص‌های کلیدی عملکرد ان ها را ثبت و بررسی می‌نمایند.

نمونه شاخص های کلیدی عملکرد

با یک مثال واقعی شروع به توضیح شاخص کلیدی عملکرد می‌کنیم: برای درک بهتر این مفهوم، خود را درون یک هواپیما که مجموعه‌ای بزرگ از اتفاقات به صورت همزمان در آن اتفاق می‌افتد در نظر بگیرید. شما خلبان این هواپیما هستید و در واقع قرار است به تنهایی این مجموعه‌ی پیچیده را مدیریت کنید.

در حالی که ممکن است هزاران اتفاق و واکنش در این مجموعه به صورت همزمان اتفاق بیفتد و حتی شما از بسیاری از آنها بی اطلاع باشید. شما به عنوان یک مدیر تنها قادر خواهید بود بر تعداد محدودی از عوامل تمرکز داشته باشید و این در حالی است که هزاران حس‌گر و عملگر در سیستم شما در حال فعالیت هستند.

حال چگونه می‌توانید از صحت عملکرد این سیستم بزرگ مطمئن باشید در حالی که نمی‌توانید تک‌تک عملیات‌ها را داخل سیستم خود به صورت همزمان کنترل کنید؟

درست در همین‌جا مفهوم شاخص کلیدی مطرح خواهد شد. باز به سراغ هواپیمای خودمان میرویم. اگر بیشتر برای چگونگی کنترل این سیستم فکر کنیم متوجه می‌شویم که در واقع بسیاری از عملگرها و حس‌گرها به طور همزمان در حال فعالیت‌اند تا یک مولفه‌ی کلیدی (مثلا فشار هوای داخل هواپیما) را در حالت ایده‌آل نگه دارند.

پس نیازی نیست که شما تک تک حسگرهای فشار هوا را در بال ها و فضای داخل و… را زیر نظر داشته باشید. فقط کافی است یک نمایشگر کوچک میانگین فشار هوا را به شما نمایش دهد. با افزایش یا کاهش این میزان در نمایشگر مقابل شما، می‌توانید متوجه شوید که تجهیزاتی که برای ایده‌آل نگه‌داشتن فشار هوا در حال انجام است، درست کار می‌کنند یا خیر. و در صورت عملکرد نادرست می‌توانید در جاهای دیگر به دنبال مشکل کار بگردید و آن را حل کنید.

دقیقا همین مثال برای دیگر اجزا نیز صدق خواهد کرد و بنابراین می‌توانید کلیه‌ی مولفه‌هایی که در کنترل هواپیما موثر هستند را به مثلا ده مولفه‌ی کلیدی خلاصه نمایید تا کنترل برای شما ممکن شود.

مطالعه این نوشته برای شما می‌تواند جالب باشد : ضرورت داشتن برنامه ریزی استراتژیک در سازمان ها

کاربرد شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی

مدیریت سیستم‌های کسب کار نیز چیزی شبیه به همین خواهدبود. به این معنا که نیازی نیست که شما به عنوان مدیریت یک مجموعه، شاخصه‌های همه‌ی اجزای سیستم خود را کنترل نمایید بلکه از میان معیارها و شاخص‌های عملکرد آنهایی که در عملکرد کلی سازمان و استراتژی‌های شما برای مدیریت اثر مستقیم دارند را به عنوان شاخص‌های کلیدی عملکرد واحد خود انتخاب نمایید و این‌گونه می‌توانید در یک نگاه عملکرد کلی واحدهای کسب و کار خود را کنترل نمایید.

البته دقت داشته باشید که شاخص‌های کلیدی می‌تواند برای واحدهای مختلف کسب و کارتان متغیر باشند و همچنین برای هر سازمان وابسته به نوع عملکرد و اولویت اهداف آن، شاخص‌های کلیدی ممکن است متفاوت باشد. بنابراین نمی‌توان گفت چون یک شاخص برای یک کسب و کار به عنوان شاخص کلیدی بوده است، برای یک کسب و کار دیگر نیز الزاما باید کلیدی باشد.

شاید برایتان این سوال پیش بیاید که کدام KPI برای سازمان تان مناسب‌تر است .یا بهترین شاخص‌ها کدام اند؟ در واقع چیزی به نام بهترین شاخص وجود ندارد و همه چیز بستگی به این دارد که سازمان شما چه نیازمندی‌هایی را دارد؟ (در واقع به اهداف سازمان و اولویت‌های اهداف سازمان وابستگی دارد).

انواع شاخص کلیدی عملکرد

از انواع شاخص‌های کلیدی عملکرد می‌توان به موارد زیر نیز اشاره نمود:

• نرخ غیبت
• نرخ اضافه کاری
• هزینه‌ی آموزش پرسنل
• بودجه‌ی صرف شده برای آموزش
• رضایت پرسنل
• شاخص‌های کلیدی واحد تحقیق و توسعه
• تعداد تکنولوژی‌های ارائه شده توسط واحد در سال
• متوسط نرخ بهبود عملکرد در استفاده از تکنولوژی‌های جدید

انواع kpi مدیریت سازمانی

همچنین برای مدیریت سازمان نیز می‌توان شاخص‌های زیر را به عنوان مثال نام برد.

•  میزان انحراف از برنامه زمانی پروژه
• میزان رضایتمندی کارفرما
• میزان مصرف بودجه واحدها
• شاخص عملکرد کارکنان
• میزان سود به ازای هر کارمند
• درصد سود در ازای سرمایه در گردش

همه ی این موارد و بسیار موارد دیگر می‌توانند در سازمان ها مدنظر قرار بگیرند و در دوره های زمانی مشخص اثر بخشی اقدامات به منظور بهبود آنها مورد ارزیابی قرار بگیرد. در پایان باید این نکته را اضافه کنیم که شاخص‌ها و ارزیابی پیوسته‌ی kpi به وسیله‌ی نرم افزارهای مدیریت اطلاعات بسیار ساده و به راحتی یک کلیک خواهد بود.

امیدواریم توانسته باشیم شما را با معنا و مفهوم شاخص‌های کلیدی به خوبی آشنا کنیم. به منظور راحت‌تر شدن مدیریت کسب و کار خود و برای آگاهی از قیمت نرم افزار مدیریت تضمین کیفیت فقط کافی است جهت مشاوره و هماهنگی با تیم ما از لینک مشاوره رایگان اقدام نمایید و به راحتی این زیر سیستم را راه اندازی کنید. جزئیات نرم افزار داشبورد مدیریتی فریار در مقالات وبلاگ سایت موجود است.